David Heyer: Overheid, investeer in lokale goede doelen!
Fondsenwervers halen geld op. De Programma-afdeling geeft het uit. Iedereen streeft ernaar om meer impact te maken in de projecten waarvoor we geld ophalen. David Heyer, Hoofd Fondsenwerving & Programma’s bij HospitaalBroeders, is verantwoordelijk voor beide kanten van het verhaal. Hij heeft een boek geschreven met een vernieuwende gedachte om de impact van ontwikkelingssamenwerking een flinke boost te geven.
RS: Je draait al heel wat jaren mee in de fondsenwerving, waarom besloot je een boek te schrijven en waar gaat het over?
DH: Dit boek gaat niet zozeer over ons metiér of de technische aspecten van fondsenwerving, maar meer over hoe het budget voor ontwikkelingssamenwerking voor Afrika juist náár lokale fondsenwervers zou moeten gaan. In de afgelopen zeventig jaar heeft de overheid op zoveel verschillende manieren die hulp vormgegeven, maar de problemen in Afrika zijn nog steeds groot. Mijns inziens kan dat budget zoveel beter ingezet worden. Mijn voorstel is om alle goede doelen die in Afrika werken en die zelf inkomsten genereren via een multiplier hun zélf geworven inkomsten te verdubbelen. Die rekensom komt heel aardig uit. NGO’s die in Afrika werken weten ongeveer 900 miljoen met eigen fondsenwerving op te halen. Dat is ook ongeveer het bedrag dat de Nederlandse overheid aan bilaterale hulp geeft. Mijn pleidooi is: geeft het aan de goede doelen, die hebben de lokale netwerken, die hebben de expertise.
RS: Hoe komt fondsenwerving in jouw boek aan bod?
DH: Ik werk zelf al 13 jaar voor HospitaalBroeders en zit aan de Fondsenwerving kant maar ook aan de programmakant. In mijn boek laat ik zien wat er goed gaat maar komen ook projecten aan bod, die ik als fondsenwerver beter had moeten doen. Ik heb in meer dan veertig bezoeken aan onze twintig ziekenhuizen in Afrika gezien wat er wel goed gaat en wat niet. Mijn idee van de verdubbelaar heeft eigenlijk een praktische insteek. Als kleine club denk ik altijd: met dubbel zoveel geld zou ik twee keer zo effectief zijn. In plaats van twintig scholarships kunnen we er veertig doen. In plaats van één x-ray machine kunnen we er twee voor verschillende ziekenhuizen kopen. Onze mensen weten heel goed hoe ze een ziekenhuis moeten runnen, daar hebben ze geen hulp bij nodig van het Westen. Maar geld is altijd een probleem.
RS: Denk je dat het plan van de multiplier praktisch uitvoerbaar is?
DH: Ik heb zoveel fondsenwervers gesproken. Zij schreven projectaanvragen voor het Medefinancieringsstelsel (MFS) en achteraf betwijfelden ze de effectiviteit ervan. In Afrika kwam ik voorbeelden tegen van organisaties die zich in allerlei bochten wrongen om aan de laatste hype te kunnen voldoen. Bij het ene kabinet stond klimaat centraal, bij een volgend inclusiviteit. Organisaties in het Zuiden, schrijven dan projecten toe naar die onderwerpen. Niet echt effectief denk ik. Geen enkele fondsenwerver die ik sprak was tegen het idee van de multiplier. Pim Kraan, de directeur van Save the Children, beaamde de inefficiency van hoe de overheid die hulp heeft opgetuigd. Een andere fondsenwerver zei zelfs dat je niet twee keer, maar misschien wel drie keer zo effectief kunt zijn. Tenslotte hoef je geen fondsenwervingskosten te maken voor die multiplier-inkomsten. Dus ja, geef dat geld aan de goede doelen.
NGO’s zorgen er met hun kennis van de lokale markt voor dat die extra inkomsten veel meer impact hebben dan geld dat via logge bureaucratische systemen naar nationale regeringen gaat. De beste ideeën komen niet uit Den Haag, maar uit Afrika, van onze collega’s. Is het praktisch uitvoerbaar? Ja, wel als de overheid wantrouwen inruilt voor vertrouwen en als ze NGO’s ongeoormerkte giften durven geven.
RS: De titel van het boek valt op. ‘Wie heeft het geld opgegeten?’ Geef je daar antwoord op?
DH: Zeker wel. Ik laat zien dat de bureaucratische manier waarop BHOS (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) hulp geeft ervoor zorgt dat er veel geld weg druppelt voordat het in Afrika terecht komt. In de publieke opinie wordt vaak gezegd dat hulp aan Afrika geen zin heeft omdat het in diepe zakken van dictators verdwijnt. Dat klopt denk ik als je bilaterale hulp blijft geven. Schakel die laag uit en geef het direct aan ons, de goede doelen. Wij hebben de expertise, wij hebben de lokale mensen. Dan wordt er veel minder opgegeten!
RS: Je hebt nu een boek geschreven. Wat nu? Gaat dit boek het beleid beïnvloeden?
DH: Ik heb niet de illusie dat ik een radicale ommezwaai kan realiseren met mijn boek maar ik ben het geouwehoer van OS-ambtenaren en wetenschappers wel zat die het probleem al jaren heel complex proberen te maken. Overheid, kap met zelf ontwikkelingswerk doen en met het eindeloos laten invullen van formuliertjes ter controle, en laat de NGO’s hun werk doen. Die zijn zoveel effectiever.
RS: Tot slot, waarom zou de fondsenwerving sector dit boek moeten aanschaffen?
DH: Omdat het een collega-fondsenwerver inzicht geeft in zijn werk in Afrika? Omdat het vermakelijke verhalen, zoals een ontvoering bevat? Omdat het laat zien dat fondsenwervers niet alleen kunnen bedelen maar ook een visie kunnen hebben? Genoeg redenen Reinier!
‘Wie heeft het geld opgegeten?’ van David Heyer is nu te bestellen op Bol.com.